Dotyk – sztuce haptycznej / The Touch – On haptic art

Zapraszamy na wernisaż wystawy „Dotyk – o sztuce haptycznej / The Touch”  – On haptic art

Dnia 16 września, o godz. 18:00, Galeria Górna i Dolna BWA w Kielcach
wystawa czynna: 17.09.2016 – 14 października 2016
od wtorku do niedzieli, godz. 11-18

Wystawa przygotowana przez Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, kuratorkę Eulalię Domanowską i współpracującego Henryka Gaca, skupia się na zjawisku haptyczności w sztuce. Apelowanie do dotyku jest przykładem przemian, jakie przeszła sztuka w ciągu ostatniego półwiecza – od konceptualnej i minimalistycznej odwołującej się przede wszystkim do naszego intelektu po taką, która pobudza nasze zmysły.

Zmysł dotyku od wieków jest w kulturze Zachodu niedoceniany jako możliwość estetycznego doświadczenia, gdyż mamy wobec niego liczne uprzedzenia. Uważany jest za zwierzęcą, cielesną, mniej cywilizowaną umiejętność człowieka. A przecież od prapoczątków odgrywa on niezwykle ważną rolę w sztuce, zwłaszcza w rzeźbie. Dotyk odgrywa kluczową rolę w postrzeganiu przestrzeni. Jesteśmy w stanie rozpoznać nie tylko materialne własności przedmiotów, ale też relacje przestrzenne między nimi. Subtelność i złożoność przestrzennego modelunku rzeźby odsłania się w pełnym oglądzie dopiero z bliska, „na wyciągnięcie ręki”, a najlepiej w bezpośrednim kontakcie dotykowym.

W wystawie bierze udział ponad 30 polskich artystów i Berlińczyk Thorsten Goldberg. Prezentujemy instalacje, obiekty, fotografie, filmy video i rzeźby artystów różnych generacji, zarówno tak znanych jak Magdalena Abakanowicz czy Maria Pinińska-Bereś, jak i młodych, jak Natalia Janus, Damian Reniszyn czy Małgorzata Szymankiewicz, których prace w różnorodny sposób odnoszą się do zjawiska haptyczności. Niektóre z prezentowanych prac można dotykać, ściskać, siadać lub leżeć na nich. Inna grupa prac pokazuje dobry lub zły dotyk. Jeszcze inna – z motywem dłoni – odnosi się do dotyku artysty i kreacji w sztuce. Wreszcie dotyk może być terapeutyczny. Takie znaczenie mają formy rzeźbiarskie Longina Witczaka i filmy opowiadające o kapitalnych warsztatach dla głuchoniewidomych przeprowadzanych przez ponad 20 lat przez Ryszarda Stryjeckiego w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku.

Najstarsze prace: Marii Pinińskiej-Bereś ” Stół II – Uczta” z cyklu „Psychomebelki” i „Ziarno” Adama Prockiego pochodzą z 1968 roku. Duet artystyczny Tatiana Czekalska i Leszek Golec, od lat zajmujący się sztuką zwracającą uwagę na nasze otoczenie i wpisujący się w filozofię posthumanizmu, przedstawią nową pracę zawierającą sierść kota o imieniu Wieloryb. Kolejny duet Marek Kijewski i Małgorzata Malinowska „Kocur” od 1996 roku wykorzystywała w swoich pracach organiczne kształty i nietypowe materiały rzeźbiarskie, jak cukierki, żelki, piórka, które dawały niezwykle zmysłowe efekty. Sztuka Marii Pinińskiej-Bereś i Iwony Demko sytuuje się w nurcie feministycznym. Używanie miękkich, „kobiecych” materiałów dobitnie przedstawia haptyczność sztuki. Pokazane zostaną „Przytulanki” Iwony Demko, które widzowie będą mogli używać, podobnie jak drewnianych amorficznych rzeźb Longina Witczaka, „Form użytkowych” Damiana Reniszyna i kolumn „Obiekty w posiadaniu” Aleksandry Ska. Te ostatnie powstały pod wpływem refleksji artystki nad ikoną sztuki modernistycznej – „Niekończącą się kolumną” Constantina Brancusi. Praca rumuńskiego artysty wykonana jest z brązu, natomiast Aleksandra Ska używa czegoś co można ściskać i odkształcać, co jest ciepłe w porównaniu z brązem i przyjemne w dotyku. Motywem, który pojawia się na wystawie jest dłoń, nawiązująca do aktu tworzenia, do samego procesu, który jest równie istotny co skończone dzieło. „Anatomie” Magdaleny Abakanowicz, „Wahadło” Jerzego Beresia, seria rysunków Thorstena Goldberga, „Minimalne, Konieczne, Obiektywnie Umiarkowane 1″ Ewy Axelrad, fotografie Zygmunta Rytki, fotografie i film Jana St. Wojciechowskiego oraz film „O palcach…” Józefa Robakowskiego w różny sposób przedstawiają kreację.

Kolejna grupa prac: miękkie obiekty duetu Maciej Kurak / Max Skorwider, suknia Agaty Zbylut, puchata, odrealniona praca intermedialna „Złodzieje rowerów” Krzysztofa M. Bednarskiego, sensualne meble Ewy Axelrad i Małgorzaty Szymankiewicz, „Sztuka zwierzęca” Natalii LL, „Warkocz” Izy Tarasewicz, zmysłowy film „Raspberry Days” Wojciecha Doroszuka, rzeźby Barbary Falender prezentują sensualne obiekty kojarzące się ze sztuką haptyczną i jej prymarnymi funkcjami.

Można też mówić o dobrym i złym dotyku. Ten pierwszy pokazuje Joanna Rajkowska w filmie „Mój ojciec nigdy mnie tak nie dotykał”, a drugi rodzaj – fotografia „Pokazy” Leszka Przyjemskiego. Prezentujemy konceptualną instalację Andrzeja Paruzela, który zebrał kurz z pracowni Henryka Stażewskiego, Władysława Strzemińskiego i francuskiego sławnego artysty Yves Klein’a oraz trójkanałową instalację video „Pamięć ogrodu” autorstwa Anny Orlikowskiej o sensualnym ogrodzie w Bolestraszycach przeznaczonym dla niewidomych.

Uczestnicy: Magdalena Abakanowicz, Ewa Axelrad, Krzysztof M. Bednarski, Jerzy Bereś, Czekalska + Golec, Oskar Dawicki, Iwona Demko, Wojciech Doroszuk, Barbara Falender, Thorsten Goldberg, Diana Grabowska, Natalia Janus-Malewska, Jerzy Jarnuszkiewicz, Marek Kijewski/Kocur, Grzegorz Kowalski, Zuzanna Krajewska, Maciej Kurak/Max Skorwider, Natalia LL, Anna Orlikowska, Andrzej Paruzel, Krzysztof Pijarski, Maria Pinińska-Bereś, Adam Procki, Leszek Przyjemski, Joanna Rajkowska, Damian Reniszyn, Józef Robakowski, Zygmunt Rytka, Aleksandra Ska, Ryszard Stryjecki, Małgorzata Szymankiewicz, Iza Tarasewicz, Longin Witczak, Jan St. Wojciechowski, Agata Zbylut.

Kurator: Eulalia Domanowska

Współpraca: Henryk Gac

Specjalne podziękowania dla Pani Stefanii Zgudko, Magdaleny Grabowskiej i Fundacji Magdaleny Abakanowicz, Arboretum w Bolestraszycach, Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu, Galerii BWA Warszawa, Galerii Piekary z Poznania, Galerii Propaganda, Muzeum Współczesnego Wrocław, Muzeum Sztuki Współczesnej w Radomiu i Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku oraz twórcom oprawy graficznej projektu: Małgorzacie Gurowskiej i Iwo Rutkiewiczowi.

The exhibition prepared by Centre of Polish Sculpture in Orońsko, Eulalia Domanowska, a curator, with the help from Henryk Gaca, focuses on the phenomenon of hapticness in art. Appealing to the touch is an example of transformations art has undergone in the last fifty years – from the conceptual and minimalistic, highly intellectualized, to the one stimulating our senses.

For centuries the sense of touch has been underestimated in Western culture as a possible aesthetic experience, mainly due to numerous prejudices. It is considered an animal, corporal, less civilized skill of a human. However since the beginning of mankind it played vital role in art, especially in sculpture. Touch is essential in perceiving the space. We are able to recognize not only the material qualities of objects but also the spatial relations between them. The subtlety and complexity of spatial modelling of sculpture can be fully revealed only at a close distance, “at arm’s length”, and best in a direct tactile contact.

Thirty Polish artists and Thorsten Goldberg, a Berliner, take part in the exhibition. We present installations, objects, photographs, video films and sculptures by artists of different generations, both very well known, like Magdalena Abakanowicz and Maria Pinińska-Bereś, and those young ones like Natalia Janus and Małgorzata Szymankiewicz whose works refer in various ways to the phenomenon of hapticness. Some of the presented works one can touch, embrace, sit or lie on them. Some show good or bad touch. The others – through the motif of a hand – refer to the creative thread in art. Touch can also be therapeutic – such meaning have the sculptures by Longin Witczak and films presenting amazing workshops for the deaf and blind run for twenty years by Ryszard Stryjecki in Centre of Polish Sculpture in Orońsko.

The oldest works are from 1968: „Table II – A Feast” from the cycle „Little Psychofurniture” by Maria Pinińska-Bereś, and „The Seed” by Adam Procki. Tatiana Czekalska and Leszek Golec, for years making art referring to our surrounding and posthumanistic philosophy, present a new work containing the fur of a cat named Whale. Marek Kijewski and Małgorzata Malinowska “Kocur”, the next duo, since 1996 have been applying in their works organic shapes and unconventional materials like candies, jellybeans, feathers which resulted in very sensual effects. The works by Maria Pinińska-Bereś and Iwona Demko belong to the feministic trend in art. They use soft, “womanly” materials clearly associated with hapticness. Visitors would have a chance to play with “Cuddle Toys” by Iwona Demko, as well as with wooden amorphous sculptures by Longin Witczak, “Utility Forms” by Damian Reniszyn, and columns by Aleksandra Ska which are the result of reflection on the icon of modernist art, “Infinite Column” by Constantin Brancusi. The work of Romanian artist is made of bronze, while Aleksandra Ska applies something that can be squeezed and deformed, that is warm and nice is touch comparing to metal. A hand is one of the main motifs (and motives) of this exhibition – a hand referring to the act of creation which is as important as a completed work of art. “Anatomies” by Magdalena Abakanowicz, “Pendulum” by Jerzy Bereś, a series of drawings by Thorsten Goldberg, “Minimal, Essential, Objectively Moderate 1” by Ewa Axelrad, photographs by Zygmunt Rytko and Jan St. Wojciechowski, and “I will tell you about my fingers” a film by Józef Robakowski present the creative power of the authors in various ways.

The next group of works: soft objects by Maciej Kurak and Max Skorwider duo, a dress by Agata Zbylut, „Bicycle Thieves” a fluffy, unrealistic intermedia work by Krzysztof M. Bednarski, sensual furniture by Ewa Axelrad and Małgorzata Szymankiewicz, “The Art of Animals” by Natalia LL, “A Braid” by Iza Tarasewicz, “Raspberry Days” a beautiful film by Wojciech Doroszuk, sculptures by Barbara Falender present the sensual character of the haptic art and its primary functions.

We can also talk about a good touch and a bad touch. The first one is shown in „My father has never touched me in that way” a film by Joanna Rajkowska; the latter in “The Shows” a photograph by Leszek Przyjemski. There is a conceptual installation by Andrzej Paruzel who collected the dust from the studios of Henryk Stażewski, Władysław Strzemiński and Yves Klein, a famous French artist, and the three channel video installation by Anna Orłowska, “Memory of the Garden” telling about the sensual garden for the blind in Bolestraszyce.

The participants: Magdalena Abakanowicz, Ewa Axelrad, Krzysztof M. Bednarski, Jerzy Bereś, Czekalska + Golec, Oskar Dawicki, Iwona Demko, Wojciech Doroszuk, Barbara Falender, Thorsten Goldberg, Diana Grabowska, Natalia Janus-Malewska, Jerzy Jarnuszkiewicz, Marek Kijewski/Kocur, Grzegorz Kowalski, Zuzanna Krajewska, Maciej Kurak/Max Skorwider, Natalia LL, Anna Orlikowska, Andrzej Paruzel, Krzysztof Pijarski, Maria Pinińska-Bereś, Adam Procki, Leszek Przyjemski, Joanna Rajkowska, Damian Reniszyn, Józef Robakowski, Zygmunt Rytka, Aleksandra Ska, Ryszard Stryjecki, Małgorzata Szymankiewicz, Iza Tarasewicz, Longin Witczak, Jan St. Wojciechowski, Agata Zbylut.

Curator: Eulalia Domanowska / Cooperation: Henryk Gac

Special thanks to Stefania Zgudko, Magdalena Grabowska and Magdalena Abakanowicz Foundation, to Arboretum in Bolestraszyce, „Signs of Time” Contemporary Art Centre in Toruń, BWA Gallery in Warsaw, Piekary Gallery in Poznań, Propaganda Gallery, Wrocław Contemporary Museum, Museum of Contemporary Art in Radom, Centre of Polish Sculpture in Orońsko, and to Małgorzata Gurowska and Iwo Rutkiewicz who made the graphic design for the project.

Dotyk - artyści

Uczestnicy: Magdalena Abakanowicz, Ewa Axelrad, Krzysztof M. Bednarski, Jerzy Bereś, Czekalska + Golec, Oskar Dawicki, Iwona Demko, Wojciech Doroszuk, Barbara Falender, Thorsten Goldberg, Diana Grabowska, Natalia Janus-Malewska, Jerzy Jarnuszkiewicz, Marek Kijewski/Kocur, Grzegorz Kowalski, Zuzanna Krajewska, Maciej Kurak/Max Skorwider, Natalia LL, Anna Orlikowska, Andrzej Paruzel, Krzysztof Pijarski, Maria Pinińska-Bereś, Adam Procki, Leszek Przyjemski, Joanna Rajkowska, Damian Reniszyn, Józef Robakowski, Zygmunt Rytka, Aleksandra Ska, Ryszard Stryjecki, Małgorzata Szymankiewicz, Iza Tarasewicz, Longin Witczak, Jan St. Wojciechowski, Agata Zbylut.

Kurator: Eulalia Domanowska

Współpraca: Henryk Gac

The participants: Magdalena Abakanowicz,  Ewa Axelrad, Krzysztof M. Bednarski, Jerzy Bereś, Czekalska + Golec, Oskar Dawicki, Iwona Demko, Wojciech Doroszuk, Barbara Falender, Thorsten Goldberg, Diana Grabowska, Natalia Janus-Malewska, Jerzy Jarnuszkiewicz, Marek Kijewski/Kocur, Grzegorz Kowalski, Zuzanna Krajewska, Maciej Kurak/Max Skorwider, Natalia LL, Anna Orlikowska, Andrzej Paruzel, Krzysztof Pijarski, Maria Pinińska-Bereś, Adam Procki, Leszek Przyjemski, Joanna Rajkowska, Damian Reniszyn, Józef Robakowski, Zygmunt Rytka, Aleksandra Ska, Ryszard Stryjecki, Małgorzata Szymankiewicz, Iza Tarasewicz, Longin Witczak, Jan St. Wojciechowski, Agata Zbylut.

Curator: Eulalia Domanowska / Cooperation: Henryk Gac