„PONIDZIE 2012”

Jak co roku w porze późnej jesieni – kiedy na zewnątrz zimno, ciemno i wilgotno – z wszystkich buskich galerii zaczyna emanować światło słońca, zakodowane w fotografiach zgromadzonych w Ogólnopolskim Przeglądzie Fotograficznym PONIDZIE. Coroczne święto fotografii, za sprawą autora koncepcji Przeglądu i niestrudzonego kuratora, znakomitego buskiego fotografika Piotra Kalety, w tym roku odbywa się już po raz szesnasty. I jak co roku, zarówno jego atrakcyjna, otwarta dla każdego formuła przyciągnęła kolejną rekordową liczbę uczestników – w obecnej edycji aż 127 autorów. Najliczniejszą ich grupę stanowią świętokrzyscy artyści fotograficy i miłośnicy fotografii, silne grupy tworzą również fotograficy jeleniogórscy i rzeszowscy, do Buska dotarły także prace autorów z Anglii i Niemiec. Wyjątkowe zaangażowanie i osobowość Kuratora, familiarna atmosfera, finansowe wsparcie lokalnych władz i sponsorów – a także znakomite, profesjonalne przygotowanie ekspozycji i katalogu przez doświadczonych pracowników Galerii „Zielona” : Bogdana Ptaka i Tamarę Maj – to czynniki od lat składające się na społeczny, artystyczny i promocyjny sukces PONIDZIA. Dlatego też na hasło PONIDZIE wszyscy przeszukują całoroczne fotograficzne archiwa i wybierają z nich to, czym najbardziej chcieliby się pochwalić przyjaciołom i buskiej publiczności. Pomimo że regulamin Przeglądu nie narzuca określonej problematyki, co sprawia, że prezentowane zdjęcia reprezentują całe spektrum fotograficznych tematów, wydaje się, że każdy z nich można określić jako „upolowane” obiektywem aparatu chwile – ułamki sekund, w czasie których rzeczywistość zalśniła wyjątkową harmonią i pięknem. Wszystkie są przekaźnikami emocji autora, jego radości, zarówno z powodu zdobycia fotograficznego trofeum – jak i tej, spowodowanej możliwością podzielenia się nią z innymi. We wszystkich przejawia się magiczność fotografii, która umożliwia unieruchomienie takiej wyjątkowej chwili, wyrwanie jej ze strumienia czasu i przemijania, przetworzenie w obraz, który żyje własnym życiem w pozaczasowej przestrzeni sztuki. Różnorodność tematów i ich interpretacji powoduje, że każda próba ich usystematyzowania i pogrupowania spłaszcza ich jednostkową wyjątkowość – dlatego też grupy tematyczne powinny zachować daleko idącą umowność. Do jednej z najbardziej licznych – tradycyjnie już – jest grupa fotografii pejzażowych. Coraz więcej wśród nich krajobrazów orientalnych, przywożonych z wakacyjnych podróży do najdalszych stron świata. Jednak najbardziej poruszają te, w których autorzy w wyjątkowo piękny sposób sportretowali fragment rodzimego pejzażu, skupiając się na rytmach struktur ziemi, pni drzew, światła filtrowanego przez zieleń liści i barwy płatków kwiatów. Wyjątkowości dodaje im obecność zwierząt i ptaków, uchwyconych w charakterystycznym ruchu, czy unikalnie, po rzeźbiarsku nieomal, ukształtowanych drzew. Dla tego rodzaju prac, wykonanych na terenie doliny Nidy, w ramach Przeglądu stworzono dwie konkursowe kategorie: „Piękno parków krajobrazowych Ponidzia”: w tej kategorii nagrodzono prace Iwony Szczypki, Zbigniewa Witaszka i Heleny Szuster-Kowalczyk, oraz „Ponidzie – leśna impresja” – w której wyróżniono dzieła Adriana Nodzyńskiego, Malwiny Spirowskiej i Adama Wawszczyka. Zachwycające malarskością i wyrafinowanym pięknem świetliste, enigmatyczne sugestie pejzażowe, podszyte tajemniczością nierozpoznawalnych elementów skadrowanej rzeczywistości, są płynnym przejściem do kolejnej grupy zdjęć. Ich autorzy posługując się ujęciami makro, lub skupiając się na wyjątkowych strukturach różnych materii, tworzą wysmakowane, abstrakcyjne w charakterze, kompozycje. Dla wielu fotografów najbardziej pociągającą okazała się fotografia reportażowa. Wiele ująć scen ulicznych i wnętrz mieszkalnych, wypełnionych obecnością ludzi, oprócz atrakcyjności formy przekazuje dużą dawkę społecznych treści. Zawierają ją także miejskie widoki zdominowane przez architekturę lub jej fragmenty i relikty. Są one świadkami ludzkiej obecności, działania – często destrukcji czy dewastacji. Stosunkowo nieliczne portrety wzbogacają temat związany z człowiekiem, jego egzystencją. Ten temat także został wyróżniony kategorią konkursową: to konkurs „Busko-Zdrój portret miasta”, w którym jedyną nagrodę za fotograficzny kolaż zdobył Marcin Mozolewski. Nielicznie w tym roku reprezentowane są fotografie przyrody, skupione na wyraźnym podkreśleniu wizerunków zwierząt czy pojedynczych roślin.
Od kilku lat zasadniczą ekspozycję Przeglądu „Ponidzie” dopełnia także wystawa indywidualna zaproszonego artysty. W tym roku jest to Andrzej Borys, znany kielecki fotografik, wieloletni prezes Świętokrzyskiego Okręgu Związku Polskich Artystów Fotografików. W galerii Antresola BSCK prezentuje wybór dzieł ze swojej obszernej retrospektywnej wystawy – zarówno czarno-białe kompozycje z nurtu socjologicznego, barwne fotografie pejzażowe jak i oryginalne prace powstałe na licznych plenerach fotograficznych.
Kolejna odsłona Ogólnopolskiego Przeglądu Fotograficznego PONIDZIE to także osobne dzieło: dzieło wieńczące wiele miesięcy wytężonej pracy jego organizatorów, zwłaszcza Kuratora, Piotra Kalety. I jako dzieło wyjątkowe na mapie wydarzeń kulturalnych naszego województwa zasługuje na najwyższe uznanie.

Stanisława Zacharko