Studium przypadku

Wystawa prezentowana w ramach Festiwalu Fotoperyferie 2 w (małej sali) Galerii Górnej BWA w Kielcach.

Przejazdem jestem, przejazdem
W wędrówce z gwiazdy na gwiazdę
W locie z pytania w pytanie
W biegu z kochania w kochanie

Wojciech Młynarski

Studium przypadku to tytuł autorski. Katarzyna Łata przyjmuje w swoim projekcie rolę badaczki, która przetwarza dane poprzez przywoływanie rekordów z własnego życia, ujętych wizualnie w zmultiplikowane obrazy. Poszukuje ekwiwalentów dla wyrażenia własnych przeżyć. Balansuje między powodującymi nią, wręcz atawistycznymi odruchami, które kierują jej życiowymi wyborami, a świadomym ich kształtowaniem. Dokonuje diagnozy samej siebie, co czyni na płaszczyźnie psychologicznej i artystycznej, stawiając sobie zadanie odkrywania krajobrazów wewnętrznych i przetransponowania ich w obrazy fotograficzne osadzone w strukturach zaczerpniętych z otaczającej ją rzeczywistość. Analizuje funkcje pamięci w jej szerokim, pozornie zobiektywizowanym kontekście oraz osobniczym, subiektywnym wymiarze. Szuka odpowiedzi na pytanie  jak pokłady zapamiętanych zdarzeń wpływają na zdolność budowania tożsamości, dokonywania wyborów, układania  relacji  ze światem. Na ile pamięć jest wybiórcza i jak dalece  może nas determinować.

Autorka realizuje swój pokaz budując wielowarstwowe fotografie, nakładając w płaszczyznę  obrazu różne wizerunki, dodając kolejne elementy egzemplifikujące jej emocje. Ich suma składa się na wielowątkową wypowiedź, tworzy bogaty interpretacyjnie przekaz. To prawdziwy kalejdoskop złożony z akordów jej życia. Można je czytać linearnie, ale ich kolejność może także być różna. To etiuda, gdzie nic nie jest oczywiste – poza poszukiwaniem. Natłok wizualizowanych  treści i ich obrazowych desygnatów służy wzmacnianiu ich natężenia. Metoda multiplikacji obrazów poprzez łączenie motywów zaczerpniętych z otoczenia i własnego wizerunku, jest próbą wpisywania się w coś, co istnieje obiektywnie, w stany uniwersum, niezależne od praktyk ich obrazowania. Wielopłaszczyznowy obraz tworzy kilka planów o różnej ostrości ujęcia. Fotografuje miejsca ludne, zapełnione przechodniami, społecznie aktywne, wycinki z pejzaży naturalnych, niekiedy zaś puste pokoje, wypełnione szczegółami, tylko dla nich charakterystycznymi. Stanowią one tło dla dodawanych w centralnym polu kadru elementów w postaci małoformatowej fotografii barwnej o nie zawsze jednoznacznej symbolice. Bo serce, oczywiście czerwone, skorupka pustego jajka, jabłko, ale jakby przejrzałe o pomarszczonej skórce, pocztówka przywołująca wspomnienia, a karty do gry trzymane przez rękę manekina – rożne, niekiedy niepokojące rekwizyty. Oprócz prostej skojarzeniowo symboliki, pojawiają się elementy zdynamizowane, np. kłębowisko traw, czy burzowe chmury, które jak myśli nieuczesane, są natarczywe, dryfują w ciągłym ruchu.

Wykorzystywane motywy fotografii realistycznych i nałożone nań symbole, są zaproszeniem do gry w ich odczytywanie i jednocześnie obrazują zmagania samej autorki z przetworzeniem całego spektrum obrazów. Owo dążenie do ich zmaterializowania w artystycznym ujęciu jest zabiegiem dokonywanym po to, aby sama autorka mogła je oswoić, nazwać, wręcz zobaczyć. Tym samym dokonuje się swego rodzaju katharsis, do zaistnienia którego autorka potrzebuje jednak nas widzów – odbiorców.

Twórczość Katarzyny Łaty nosi cechy autoterapii, realizowanej poprzez działania artystyczne. W dużym zakresie skojarzeniowa, niekiedy intuicyjna, o określonej symbolice, konsekwentne wykorzystywanej w całym dorobku artystycznym, przyjmuje wymiar ikonograficzny, konstruujący indywidualizm twórczy autorki. Hybrydyczne formy jej prac zaświadczają o potrzebie sięgania do różnych, również plastycznych środków wyrazu, wykraczających poza spectrum klasycznej fotografii, ubogacające język realizowanej wypowiedzi. Tworzone przez Katarzynę Łatę  obrazy to obiekty o określonej estetyce. Skala wysycenia fotografii przydanymi jej walorami – tonalnością,  sposobem kadrowania, ilością ujętych w nim elementów,  operowanie kontrastem czyni je od strony formalnej spójnymi i pozwala odbiorcy na indywidualnie docieranie do ich sensu. Estetyka prac i dbałość o ich  formalny wymiar podkreślają skalę zmagań autorki z tematem i jego wizualnymi desygnatami.

Artystyczną karmę dla Katarzyna Łaty  stanowi własna biografia. Jej prace odzwierciedlają kolejne fazy toczącego się życia w jego różnych odsłonach. W portrecie z nałożonym na obraz twarzy odciskiem  własnego kciuka, zawiera  kwintesencję swojej twórczości, akcentuje poczucie własnej indywidualności i niepowtarzalność  przydane jak nie do podrobienia  linie papilarne. Katarzyna Łata jest bezustannie  w drodze, w drodze do… SIEBIE.

Jej prace metaforyczne, ale nie poetyckie, mają w sobie coś kobiecego, są subtelne, pozbawione nachalności, wysublimowane – stworzone jako materia do kontemplowania.  Nie o wstrząs tu chodzi, a o refleksje budowane na zobrazowanym przesłaniu.

Danuta Kowalik-Dura

Katarzyna Łata

Artysta plastyk, fotografik, kuratorka i popularyzatorka fotografii. Tworzy w obszarze sztuk wizualnych. Prowadzi wykłady z zakresu fotografii w Wyższej Szkole Technologii Informatycznych w Katowicach oraz w Studium Fotografii ZPAF w Warszawie. Kuratorka czterech Galerii Miasta Ogrodów w Katowicach. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (Wydziału Grafiki w Katowicach 1999). Członek Związku Polskich Artystów Plastyków (od 1999), Związku Polskich Artystów Fotografików (od 2000), a także członek Rady Artystycznej ZPAF (od 2017). Kuratorka Galerii KATOWICE ZPAF (2000 – 2017), wiceprezes d.s. artystycznych Okręgu Śląskiego ZPAF (2002 – 2005), prezes Okręgu Śląskiego ZPAF (2005 – 2017). Koordynatorka europejskiego projektu „CreArt Network of Cities for Artistic Creation” w Katowicach (2017-2022). Inicjatorka i koordynatorka Nocy Galerii w Katowicach (NOC-K – od 2015). Autorka kilkunastu wystaw indywidualnych, kilkudziesięciu zbiorowych oraz happeningów fotograficznych, redaktor książek fotograficznych i koordynator projektów dokumentujących Śląsk. Była kuratorką ponad 350 wystaw, jurorką licznych konkursów fotograficznych i przeglądów portfolio. W 2010 roku otrzymała nagrodę Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego za osiągnięcia twórcze i wkład w rozwój polskiej kultury, a w roku 2017 Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Prace w zbiorach: Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Śląskiego w Katowicach, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Fototece ZPAF w Warszawie, Śląskiej Kolekcji Fotografii Artystycznej w Katowicach, Muzeum Miejskiego w Sosnowcu i w zbiorach prywatnych.