Chwalimy się wspaniałymi świętokrzyskimi Artystami 47. PRZEDWIOŚNIE – wystawa pokonkursowa podczas trwającej wystawy, aż do końca sierpnia 2024.
W tym roku, w czterdziestej siódmej edycji PRZEDWIOŚNIA, ta grupa składa się z 61 autorów (spośród 86 zgłoszonych), z których jury pod przewodnictwem prof. Henryka Ożoga wyłoniło wstępnie 23 kandydatów do nagród, a ostatecznie – 14 laureatów konkursu.
W tegorocznej edycji niewątpliwie najmocniej reprezentowana jest rzeźba – co jest odzwierciedleniem swoistego „renesansu” jej, niegdyś bardzo mocnej, pozycji w kieleckim środowisku plastycznym. Wielka w tym zasługa wspierającej roli Ośrodka Pracy Twórczej na Wietrzni (obecnie w zasobach Geoparku Kielce) oraz zasilonego ostatnio członkostwem wielu młodych twórców kieleckiego Związku Artystów Rzeźbiarzy. Wyrazem tego są nagrody przyznane rzeźbiarzom, w tym GRAND PRIX – Nagroda Prezydent Miasta Kielce, którą uhonorowano zestaw rzeźbiarsko-malarskich prac Zbigniewa Miernika. Jury podkreśliło spójność przekazu łączącą rozmaitość form, technik i perfekcyjnego opanowania warsztatu, którymi posługuje się ten oryginalny artysta. W zestawie jego prac znalazła się monotypia („Hemoroid”), której charakteru obiektu plastycznego nadaje ciężka metalowa rama, rzeźba zatytułowana „Never for ever”: wykonana z fragmentów starych zużytych przedmiotów figura fantastycznego stworzenia, w której szczególną uwagę zwraca agresywny ruch dzioba zrobionego z przerdzewiałych nożyc, oraz „Discovery” – wielkoformatowa malarsko-rzeźbiarska kompozycja, utrzymana w kolorze nasyconego błękitu. W tej ostatniej przykuwa wzrok umocowania w centrum obrazu niewielka, po amatorsku wystrugana z drewna figurka. To oryginalna rzeźba dziadka artysty, Józefa, do którego dziedzictwa, tak jak i do osiągnięć twórczych ojca, Ryszarda Miernika, znanego – i dobrze wspominanego w Kielcach animatora kultury, pisarza i rzeźbiarza, Zbigniew Miernik często w swojej sztuce się odwołuje.
Kolejną, drugą, Nagrodę, ufundowaną przez Polskie Górnictwo Skalne sp. z o. o., zdobyła marmurowa „Kropla” i jej autor Paweł Witkowski. To zwarta bryła chropawego kamienia, osadzona w metalowym stelażu i ukształtowana w dolnej części na kształt obłej, napęczniałej kropli ściekającego płynu. Kieleccy miłośnicy sztuki mieli już okazję ją oglądać – powstała bowiem w ramach reaktywowanych przez ZAR plenerów rzeźbiarskich w Ośrodku Pracy Twórczej na Wietrzni.
Uznanie Jury zdobył także zestaw drobnych rzeźbiarskich ceramicznych form stworzony przez Michała Żesławskiego. Został on uhonorowany Nagrodą Biura Wystaw Artystycznych w Kielcach. Tworzące go miękko ukształtowane niewielkie obiekty o organicznym charakterze budzą różnego rodzaju skojarzenia – również te z kategorii erotycznych. Z kolei perfekcyjnym wykonaniem, realizmem – i pewną dozą humoru – zwracają uwagę nagrodzone Nagrodą Telewizji Polskiej Kielce trzy niewielkie kamienne rzeźby Dawida Szlufika. Przedstawiają one … rolkę papieru toaletowego, słoik z ogórkami i blok nadkrojonego salcesonu. Do każdej z tych rzeźb-obiektów artysta dobrał odpowiedni gatunek kamienia i wykorzystał jego oryginalną naturalną strukturę, kolor i fakturę.
Pośrednio do rzeźby i jej koncepcji – na co wskazuje także tytuł „Zawieszenie – Monument” odnosi się również wielkoformatowa, nagrodzona kolejną, trzecią Nagrodą Marszałka Województwa Świętokrzyskiego, fotograficzno-graficzna praca Ewy Łuczywo-Nowak. To nadrukowane na długim i szerokim paśmie białej tkaniny fotografie dziewięciu nagich postaci przykrytych wilgotnym białym płótnem. Jego półprzejrzysta materia układa się w miękkie fałdy uwypuklając kształty leżących pod nim ciał.
Na płótnie (prześcieradłach?) wykonał również swoje wielkoformatowe dynamiczne rysunki z cyklu „Z lotu ptaka” Andrzej Brzegowy. Jury przyznało im Nagrodę Wojewody Świętokrzyskiego. Artysta dotyka w nich tematu wojny, przedstawiając w ekspresyjnej formie ukazane z lotu ptaka (drona?) gruzy budynków, rozbłyski wybuchów, sylwetki zrozpaczonych i przerażonych ludzi.
Miękka biała tkanina jest także nośnikiem nagrodzonych Nagrodą Burmistrza Miasta i Gminy Busko-Zdrój haftowanych „rysunków” Anny Ciszek. „Przygraniczne gry i zabawy” to wyszyte przedstawienia bawiących się dzieci, których skakanki, gumy do skakania oraz trzepaki, na których robią fikołki, są wykonane z drutu kolczastego. Artystka – laureatka Grand Prix ubiegłorocznej edycji PRZEDWIOŚNIA – kontynuuje w nich temat dotykający dramatycznej sytuacji migrantów na białorusko-polskiej granicy.
Nagrodą Targów Kielce wyróżnione zostały monochromatyczne, pędzlem szkicowane, miniaturowe rysunki Alicji Wieczorek, skomponowane w zestaw zatytułowany „70 sennych marzeń”. Uporządkowane kratownicą graficznej tabeli, przedstawienia drobnych form, częściowo abstrakcyjnych, częściowo wywołujących skojarzenia z pojedynczymi przedmiotami czy częściami ciała, są swoistym zapisem enigmatycznych doznań i emocji artystki.
Na podium dla laureatów znalazło się też miejsce dla klasycznej tkaniny artystycznej: to praca obdarzona przez autora, Jakuba Święcickiego oryginalnym tytułem: „Monostriped lands cape_orange”. Zdobyła ona dla niego Nagrodę Biura Wystaw Artystycznych w Sandomierzu. To wyrafinowana strukturalnie i kolorystycznie, owalna w kształcie abstrakcja wykonana w oryginalnej autorskiej technice.
W kategorii malarstwa najwyżej jury oceniło zestaw dwóch obrazów z cyklu „Rytmy” Katarzyny Żugaj i przyznało im Nagrodę Wodociągów Kieleckich. To w błękitach utrzymane zgeometryzowane kompozycje, abstrakcyjne – lecz o aluzyjnym, odwołującym się do skojarzeń z rzeczywistością, charakterze. Nagrodzone zostały również czarno-białe dynamiczne prace Anny Kalety. Ekspresyjne „zapisy” malarskiego gestu zdobyły dla autorki Nagrodę Galerii ECHO. Kolejne nagrodzone zestawy prac malarskich to subtelne, miękkie, wysmakowane i delikatne – na miękkim płótnie namalowane abstrakcje Ewy Banaszczyk – laureatki Nagrody Domu Środowisk Twórczych, oraz mocniejsze w warstwie kolorystycznej i w ekspresji gestu prace najmłodszej uczestniczki tegorocznego konkursu – jeszcze studentki – Anny Drej, której została przyznana Nagroda Kieleckiego Oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków.
Wśród laureatów tegorocznego konkursu znalazła się również Martyna Kozłowska, artystka malarka, która tym razem zaproponowała cykl prac z elementami fotograficznymi zatytułowany „Obserwatorium obecność”. Zdobyły one cenną Nagrodę Hotelu Bristol Busko ART & Medical Spa w Busku Zdroju.
Listę tegorocznych nagród zamyka NAGRODA SPECJALNA TVP Kielce dla artysty fotografika Krzysztofa Zająca. To nagroda, która w ubiegłym roku polityczną decyzją ówczesnej dyrektor TVP Kielce została – mimo werdyktu konkursowego Jury – wycofana i artyście odebrana. Decyzja obecnego dyrektora P. Piotra Rogozińskiego przywraca nie tylko należną twórcy nagrodę – jest wyrazem powrotu do TVP zasad etyki i szacunku dla – gwarantowanych Konstytucją RP – wolności słowa i swobody wypowiedzi twórczej.
Tegoroczna edycja PRZEDWIOŚNIA podsumowała po raz czterdziesty siódmy kolejny etap rozwoju i kondycji świętokrzyskiego środowiska plastycznego. Wszystkie edycje razem obejmując prawie pół wieku czasu i kilka zmiennych przestrzeni regionu świętokrzyskiego, tworzą jedno z najcenniejszych źródeł badawczych dla jego historii – oraz do dziejów twórczości poszczególnych artystów. Jakkolwiek w trakcie uważnej selekcji Jury zredukowało zbiór zgłoszonych do konkursu 242 prac i do wystawy dopuściło tylko 117 z nich, w sposób tym czytelniejszy i klarowniejszy przedstawiają one charakter i specyfikę kieleckiej sztuki.
Poza coroczną porcją konkursowych emocji dla artystów oraz wachlarza doznań estetycznych dla publiczności, niezwykle cenny jest dokumentalny aspekt PRZEDWIOŚNIA – jednego z najstarszych konkursów plastycznych w Polsce. Równie cenna jest jego wartość jednoczenia wszystkich świętokrzyskich artystów – tych, którzy są tu, na miejscu, i tych, którzy rozproszyli się po całym świecie; tych, których prace zebrane na wystawie pokonkursowej obrazują moc potencjału twórczego świętokrzyskiego środowiska artystycznego.
tekst kuratorski do katalogu wystawy:
Stanisława Zacharko-łagowska
Fot. Katarzyna Samczyńska / BWA Kielce 21.06.2024